Sağlığınız İçin Uzak Durmanız Gereken Karbonhidratlı Yiyecekler
İnsan vücudunun enerji üretebilmesi için alması gereken makro besin grubu protein, yağ ve karbonhidratlardır diyebiliriz. Karbonhidratların yapı taşı olan glikoz özellikle beyin olmak üzere tüm doku ve organlarda enerji kaynağı olarak kullanılıyor. Karbonhidratlı yiyecekler vücut için gerekli enerji kaynaklarından biri olsa da sağlıksız kaynaklardan alınan rafine karbonhidratlar vücut için zararlı etkilerin oluşmasına neden olabilir.
Sağlıklı karbonhidrat kaynaklarının tüketiminde de miktara dikkat edilmesi gerekir. Karbonhidratın yapı taşı olan glikoz doğal bir şeker türü. Gereğinden fazla karbonhidrat tüketildiğinde vücuda giren fazla glikoz yağ olarak depo edilir. Bu da zamanla istenmeyen kilo, dengesiz kan şekeri, kötü kolesterol ve insülin direnci gibi sağlık sorunlarının oluşmasına zemin hazırlayabilir.
Kolay Tüketim Ürünü Fast Food Gıdalar
Dış ortamlarda hızlı şekilde hazırlanarak servis edilen hamburger, pizza, tost, döner, patates kızartması gibi gıdaların tümü fast food grubunda yer alıyor. Hızlı şekilde sunulması ve oldukça lezzetli tatlara sahip olması bu ürünlerin dışarıda olmakla birlikte siparişlerle artık evlerde de sıklıkla tüketilmesini sağlıyor. Yemek ihtiyacını pratik şekilde karşıladığı için milyonlarca kişi tarafından tercih edilen bu ürünler uzun süreli tüketimlerde ciddi sağlık sorunlarına neden olabiliyor.
Fast food grubundaki besinler doymuş yağ, trans yağ, tuz ve şeker gibi gıda maddelerini oldukça yüksek oranlarda içeriyor. Rafine karbonhidratlar çabuk sindirildiği için vücutta ani enerji yükselmelerine neden olabilir. Yüksek glisemik indekse sahip olan bu besinler kan şekerinin ani şekilde artmasına ve ani şekilde düşmesine neden olabilir. Kan şekerindeki bu ani değişim kişinin kısa süre içerisinde enerjik ve depresif hissetmesine neden olarak dengesiz bir ruh haline sebep olur. Bununla birlikte kan şekerindeki ani değişimler ve fazla glikoz zamanla insülin direnci oluşturarak kilo alımına ve tokluk hissinin kaybolmasına zemin hazırlar. Fast food gıdalar zararlı besin grubunda yer aldıkları için uzun veya kısa vadede vücut için zararlı etkilere sahiptir. Günümüzde adım başı üretimi yapılan bu gıdalardan ömür boyu uzak durmak zor olsa da tüketim sıklığını olabildiğince düşürmek sağlıklı bir beden için etkili olacaktır.
Gazlı ve Şekerli İçecekler
Yemeklerin yanında severek tüketilen meyve suyu, kola, fanta, soğuk çay gibi içecekler yüksek oranda şeker, glikoz ve mısır şurubu, mısır nişastası, tatlandırıcı gibi zararlı bileşenler içerirler. Bu tarz içeceklerin uzun süreli ve aşırı kullanımında yemek grubundaki zararlı şekerin etkisi gibi insülin direnci, insüline bağlı olarak gelişen obezite, tip 2 diyabet gibi sağlık sorunları oluşabilir. Bununla birlikte glikoza bağlı olarak diş çürümesi, diş kaybı, kalp ve böbrek hastalıkları, vitaminlerin yeterli emiliminin engellenmesinden kaynaklı olarak vitamin eksikliği ve buna bağlı gelişen sağlık sorunları oluşmaktadır.
Yapılan araştırmalara göre fazla şeker içeren bu içecekler özellikle çocuk ve gençlerde sık tüketimde kan şekeri dengesizliğinden kaynaklı olarak odaklanamama, depresyon, dikkat eksikliği ve zeka geriliği gibi problemlere neden olabilir. Bu nedenle bu tarz içeceklerden farklı olarak doğal olduğu için tercih edilen taze sıkılmış meyve suları da benzer zarara sahip. Taze meyvelerden elde edilse de sıkma meyve suları da yüksek miktarda şeker içeriyor. Bu nedenle bu içeceklerin de kontrollü ve sık olmayacak şekilde tüketilmesi gerekiyor.
Patates Kızartması
Özellikle kahvaltılarda çocuklar başta olmak üzere severek tüketilen patates kızartması vücut için sağlıklı bir gıda değil. Kızartmalar yoğun ve kızgın yağda kızartılarak üretiliyor. Kızgın yağ ise yüksek oranda trans yağ barındırıyor. Trans yağ sağlıklı yağlarla kimyasal yapı olarak büyük oranda benzerlik gösteriyor. Ancak trans yağ sağlıklı yağ ile beslenilmiş olsa bile bu yağların hücrelere bağlanmasını engelleyerek hücrenin sağlıklı yağdan enerji üretmesini engelleyebilir. Hücre trans yağı enerji kaynağı olarak kullanamadığı için zamanla bu yağlar dokularda birikir. Bunun sonucunda kanser, obezite, kronik halsizlik gibi sağlık sorunları oluşabilir. Bu nedenle patates gibi gıdaları kızartmak yerine az yağ ve çok yüksek olmayan ısılarda fırınlamanız daha sağlıklı bir tercih olabilir. Patates yüksek oranda glikoz içerdiği için de sık tüketmemek gerekiyor.
Hamur İşleri
Ev ortamında hazırlandığı için sağlıksız olduğu düşünülmeyen besin gruplarından biri de hamur işleri. Özellikle yaşlı ve ev hanımı olan bireyler tarafından sıklıkla tüketilen bu ürünler ileriki yaşlarda yüksek kolesterol, tansiyon ve kalp hastalıklarıyla mücadele sorunlarını oluşturur. Kek, poğaça, baklava, börek gibi ürünler her ne kadar lezzetli olsalar da diyabet, obezite, mide ve kalp hastalıkları gibi sorunların oluşmaması için bu tarz gıdaların arada bir olacak şekilde tüketilmesi gerekiyor.
Ekmek ve Makarna
Beyaz ekmekten daha yararlı olduğu düşünülen kepekli veya tam buğday ekmeği gibi ürünler yapılan araştırmalara göre glisemik indeksi beyaz ekmeğe göre daha yüksek olan besinler. Ekmek Türk kültüründe vazgeçilemez bir konuma sahip. Ancak her gün ekmek tüketmek her gün sağlıklı olmayan bir karbonhidrat kaynağının vücuda girmesi anlamına gelir. Ekmek ve makarna gibi ürünler yüksek miktarda karbonhidrata yani glikoza sahip. Fazla glikozun zararlı etkileri göz önüne alınarak bu tarz ürünlerin tüketiminin minimuma indirilmesi gerekiyor.
Abur Cuburlar
Fast food ürünlerden daha hızlı tüketim sağlayan abur cuburlar günün her anında aç olmasak bile tükettiğimiz ürünler. Bu ürünlerin içeriğindeki fazla yağ, şeker ve tuz gibi gıdalar bu ürünlerin lezzetli olmasını sağlayabilir. Ancak içeriğinde fazla yağ ve şeker olmasının yanında rafine ve trans yağ gibi bu besin maddelerinin en sağlıksız formları bulunuyor. Cips, çikolata, gofret, bisküvi gibi ürünler çok yüksek oranda trans yağ ve şeker içeriyor. Bu ürünlerin sık tüketimi zamanla bu ürünlere karşı vücudun direnç kazanarak bağımlı olmasına neden oluyor.
Sağlıksız formda ve aşırı düzeyde alınan şeker ve yağ öğrenme güçlüğü, hafıza zayıflığı, konsantrasyon eksikliği, depresyon, sindirim hastalıkları, obezite, kalp ve böbrek hastalıkları gibi vücudun tümüne zarar verebilen pek çok soruna zemin hazırlıyor.
Karbonhidratlı yiyecekler iyi bir beslenme düzeninde mutlaka olması gereken gıdalar. Ancak karbonhidrat rafine ve paketlenmiş endüstriyel gıdalar yerine sağlıklı kaynaklar olan sebze, tahıl ve meyvelerden alınmalı. Karbonhidratın yapıtaşı olan glikoz şeker olduğu için bu tarz yiyeceklerin aşırı tüketiminde karbonhidrat sağlıklı kaynaktan alınmış olsa bile benzer sorunlar meydana gelebilir. Bu nedenle iyi bir beslenme için düzeninizde yağ, protein ve karbonhidratlara dengeli şekilde yer vermeniz gerekiyor.